Tahvil Nedir ve Nasıl Yatırım Yapılır?

Tahviller, yatırımcılar için güvenli ve sabit getirili yatırım araçları arasında kabul edilir. Kısa bir tanımla tahvil; yatırımcıların, kurumsal işletmelerin ya da devletlerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla belli bir süre değişken veya sabit bir faiz oranında borç verdiği, vade sonunda da faiz getirisi kazandığı bir yatırım biçimidir.

Biz de son dönemde daha yoğun talep gören ve finansal okuryazarlık için önemli bir kavram olan tahvilin ne olduğunu, nasıl işlediğini ve tahvil yatırımı yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiğini detaylı bir şekilde ele aldık. Ayrıca tahvil türleri ile tahvil ve bono arasındaki farklar gibi konulara da değindik.

Tahvilin Temel İşleyişi Nasıldır?

Tahvil, temel mantığı itibarıyla bir borçlanma aracıdır. Şirketler veya devletler, finansman ihtiyaçlarını karşılamak için tahvil ihraç ederler; yatırımcılar ise tahvil satın alarak borç verirler. Elbette her yatırım aracında olduğu gibi yatırımcılar belirli bir süre sonunda anapara ile birlikte faiz gelirini geri alırlar. Tahvil sahibi olan yatırımcı, tahvil ihraççısı için “alıcı” konumundadır.

Tahviller genellikle sabit faizli olup belirli aralıklarla faiz ödemesi sunar. Bir yıldan fazla vadeye sahip olan tahvil ise yazılı bir senet misyonu üstlenir.

Tahvil İhracı Süreci Nasıl İşler?

Şirketler için banka kredilerinin yanı sıra tahvil ihracı da bir borçlanma yöntemidir. Bir sermaye piyasası aracı olan tahvil ihracından önce, yetkili otorite olan Sermaye Piyasası Kurumu’ (SPK) nun izahname veya ihraç belgesine onay vermesi ile ilk aşaması gerçekleşir. SPK onayının ardından tahvil halka arzı için yetkili yatırım kuruluşları ile, halka arz edilmeksizin satış için ise başta portföy yönetim şirketleri olmak üzere kurumsal yatırımcılar ile görüşmeler yapılır.  Halka arz edilen tahvil bireysel ve kurumsal tüm yatırımcılara yetkili yatırım kuruluşları üzerinden, halka arz edilmeksizin ihraç edilen tahvil ise nitelikli yatırımcı tanımına giren yatırımcılara satılır.

Tahvil ihracı sayesinde işletmeler için kreditörlerini çeşitlendirme ve düşük maliyetle anapara ödemesinin vade sonunda gerçekleşeceği bir kredi elde etme fırsatı olur. Tahvil ihracında kredi geri çağrılamaz; teminat, rehin ve ipotek verilmesi de söz konusu olamaz. Dolayısıyla bankaların sunduğu kredilere göre çok daha avantajlı bir durumdur.

Bütün bunların yanı sıra tahvil ihracı şirketlerin ilerleyen dönemlerde gerçekleştirecekleri hisse halka arz için sermaye piyasalarında kurumlar ve yatırımcılar ile ilk teması sağlamasına yardımcı olur. Ek olarak bankalar için bir alternatif görevi gördüğünden tahvil ihracı sonrasında banka kredi maliyetlerinin de belli bir ölçüde gerileyebilmesi mümkündür.

Devlet Tahvillerinin Özellikleri ve Avantajları Nelerdir?

Devlet tahvilleri; devlet garantisiyle düşük riskli, sabit getirili araçlara yatırım yapmak isteyenler için iyi bir alternatiftir. Devletin desteğinin olması, bir yatırım aracı olarak likiditesini nispeten yüksek tutar. Bir yıldan uzun süre borçlanma kapsamında hazine müsteşarlığının çıkardığı devlet tahvillerinin bir diğer ismi ise “Devlet İçi Borçlanma Senedi” olarak geçer.

Belli başlı özellikleri ve avantajları şu şekildedir:

⦁ Sabit ve yüksek getirili yatırım araçlarıdır.

⦁ Kuponlu ya da kuponsuz fark etmeksizin devlet tahvilleri iskontolu olarak satılır. Vade tarihindeki ödemede, devlet tahvilinin üzerinde yazan nominal değer esas alınır.

⦁ Kuponsuz devlet tahvillerinde yatırımcılara 3, 6 veya 12 ayda en az bir kez faiz ödemesi yapılır.

Tahvil Yatırımı Nasıl Yapılır?

Tahvil yatırımı yapmak için bankalar ya da aracı kurumlar vasıtasıyla ikincil piyasalarda işlem gören borç senetlerini de alıp satabilirsiniz. Bu borçlanma araçları arasında yer alan tahvillere yatırım yapmak da oldukça kolaydır. Herhangi bir aracı kurum bünyesinde yatırım hesabı oluşturduktan sonra risk beklentinize en uygun tahvile yatırım yapabilirsiniz.

Tahvil Yatırımı Yaparken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Tahviller, bir yatırım aracı olarak hisse senetlerine kıyasla daha güvenli araçlardır. Dolayısıyla yatırımcıların en iyi alternatifleri arasında kabul edilirler. Yatırım sürecinde hisse senedi portföyünde risk dengesi kurmak için tahvil eklenmesi sık rastlanan bir tercihtir. Yatırımcıların tek bir yatırım aracına bütün bütçeyi yatırmak yerine farklı finans enstrümanlarını aynı portföyde tutarak riskleri azaltması, özellikle az ama sabit getiri elde etmek istenen durumlarda başvurduğu en bilinen yoldur. Tahviller, yatırım araçları konusunda en iyi alternatiflerden biri olma özelliğini de bu dengeleme misyonuna borçludur.

Tahvilini vade sonuna dek elinde tutan yatırımcının elde edeceği getiri sabit olacaktır. Vade sonuna gelmeden tahvilin satışının yapılması durumunda ise elde edilecek kâr veya zarar, satış sırasındaki piyasa koşulları çerçevesinde belirlenir.

Eğer tahvil yatırımı yapmak istiyorsanız ilk olarak tahvilin işlem göreceği piyasayı tanımanız gerekir. Bu konuda finansal okuryazarlığınızı artıracak eğitimler alabilir veya danışmanlık hizmeti edinebilirsiniz.

Yatırımlarınızı doğru yönetmek için önemli bir diğer husus ise tahviller ile hisse senetleri arasındaki farkları iyi bilmenizdir. Hisse senetleri yüksek kazanç vadeden ancak yüksek riske sahip yatırım araçlarıyken tahviller uzun vadede belli bir kazanç vadeden düşük riskli yatırım araçlarıdır. Tahvil yatırımında temel mantık, finansal portföyün dengelenmesidir. Dolayısıyla işlem yapılan yatırım araçlarını birbirleriyle doğru ilişki kuracak şekilde değerlendirmelisiniz.

Tahvil yatırımı yapmak isteyen yatırımcının karar vermesi gereken son ve en önemli detay ise eldeki sermayenin hangi vadede değerlendirileceğidir. Kısa vadede nakit ihtiyacı öngören yatırımcılar uzun vadeli bir yatırım aracına yönelmemelidir. Piyasa koşulları da yatırımın sürecini etkileyen bir etmendir. Örneğin risk algısının yüksek olduğu dönemlerde tahviller gibi uzun vadeli borçlanma senetlerinden ziyade kısa vadeli yatırım araçları seçilmelidir.

Tahvil Yatırımı Yapmanın Riskleri Nelerdir?

Normal şartlar altında devlet tahvilleri faiz ödeme riskine sahip değildir; fakat şirketlerin çıkardığı tahvillerde anapara, faiz ve temerrüt gibi riskler bulunur. Borsanın anlık çöküş ya da yükseliş yaşaması risk faktörünü artırmakla birlikte bu hareketlilik yatırımcıların panikleyerek hata yapmasına neden olabilir.

Sabit Faizli Tahvillerle Değişken Faizli Tahviller Arasındaki Farklar Nelerdir?

Değişken faizli tahvillerin faizleri, piyasadaki arz – talep ilişkisi çerçevesinde belirlenir. Sabit faizli tahvillerde ise 3 ay, 6 ay veya 1 yıl gibi bir periyotta sabit faiz uygulaması söz konusudur.

Tahvilin Vade Süresi Yatırımcılar İçin Neden Önemlidir?

Tahvilin vade süresi, getirisi ile doğrudan ilişkilidir. Genel olarak vadeler uzadıkça tahvilin getirisi artarken vadeler kısaldıkça tahvil getirisi de düşüş gösterir. Tahvilin değerlemesini etkileyen diğer faktörler ise nominal değeri, kupon faiz oranı ve piyasa faiz oranıdır.

Finansman Bonosu Nedir?

Finansman bonosu, yatırımcıların değişken ya da sabit faiz oranlarıyla belirli bir süre içinde finansman bonosu ihraç eden şirkete borç verdiğini gösteren belgedir. Finansman bonosu söz konusu olduğunda en belirgin özelliği vadesidir. Bonoların vadeleri 2 aydan az ya da 12 aydan çok olamaz.

Şirketler ya da devletler tarafından çıkarılmaları nedeniyle hisse senetleriyle benzerlik taşıyan finansman bonoları, vade sonunda paranın şirkette ya da devlette bulunduğu süre için belirlenmiş faiz oranından elde edilen faiz kazancını da ekleyerek yatırımcıya geri ödeme yapılmasını sağlar.

Finansman Bonosu ve Tahvil Arasındaki Farklar Nelerdir?

Banka finansman bonoları, devlet tahvilleri veya hazine bonolarına kıyasla daha fazla getiri sunar. Değişken faiz oranı üzerinden ihraç edilen finansman bonolarının ek getirisinin miktarı ise vade sonunda belli olur.

Bir diğer fark ise vade süresidir. Tahvillerin ihraç vadeleri 1 yıldan uzunken bonolarda vadeler 1 yıldan kısa olur.

Finansman Bonosu ve Tahvilin Halka Arzı Nasıl Gerçekleşir?

Bono ve tahvillerin halka arzları, ihraççı kuruluşun finansman ihtiyacını belirlemesi ile başlar. İhraç edilecek borçlanma araçlarının koşulları belirlenerek bir aracı kurum veya banka aracılığıyla halka arz edilmesiyle süreç devam eder. En sonunda ise yatırımcılar bu borçlanma araçlarını satın alır.

Endeksli Tahvilin Özellikleri ve Riskleri Nelerdir?

Endeksli tahviller, yatırımcıları faize karşı koruma amacı taşır. Bu tahvil türünde anapara, altın ve döviz gibi belli başlı yatırım araçlarına göre artırılmak yoluyla ödenir. Enflasyona endeksli bu tahviller para birimindeki reel kayıp riskinden bağımsızdır. Piyasadaki dalgalanmaya karşı vade süresine kadar sabit bir değer sunarak anaparayı ve yatırımcıyı koruyan endeksli tahvil; satın alma gücünü de aynı oranda tutmayı başarır.

Halka arz konusunda en çok merak edilen terimler ise oransal ve eşit dağıtımdır. Bu konuda hazırladığımız “Halka Arzda Oransal ve Eşit Dağıtım Nedir?” başlıklı yazımız ile detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Burada belirtilen bilgi ve yorumlar finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri esas alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel nitelikte olup, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgiler ile yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.