Günün hızla akıp gittiği dijital çağda sosyal medya platformları ve sürekli olarak yenilenen bilgi akışı, hayatımızın her anına nüfuz etmiş durumda. Artık sadece bir tıkla başkalarının hayatları hakkında fikir sahibi olabiliyor ve yaşadıkları yeni deneyimleri takip edebiliyoruz.
Ancak bu denli yoğun bilgiye maruz kalmak, kendi yaşantımızı sorgulamamıza sebep olabildiği gibi sürekli bir şeyleri kaçırıyormuş hissine kapılmamıza da yol açıyor. İşte, yaşadığımız bu duygunun adı ise FOMO. Peki, bu kavram sadece son yıllarda hayatımıza giren moda bir terim mi, yoksa derinlemesine etkileri olan psikolojik bir durum mu?
Bu soruyu cevaplamak için FOMO kavramını daha yakından tanımamız gerekli. O halde, tüm detayları ile FOMO kavramını ve özellikle finansal kararlar verirken bu hisse kapılmamanın önemini incelemeye başlayalım.
Açılımı Fear of Missing Out olan FOMO, son yıllarda özellikle kripto piyasasında sıklıkla rastladığımız bir kavram. Ancak bu kavram, aslında insanların psikolojilerine odaklanan bir duygusal tepki. ”Peki, nedir bu FOMO?” diyorsan hemen açıklayalım.
Açılımından da anlaşıldığı gibi FOMO, kaçırma korkusu anlamına geliyor. Buna göre kişilerin, önemli fırsatları kaçırdığına dair inancı ve buna bağlı olarak hissettiği paniği FOMO olarak açıklamak mümkün.
FOMO kavramının tüm dünyada popüler hale gelmesi ise 2004 senesine dayanıyor. Yani Facebook’un kurulduğu yıl ile FOMO kavramı da hayatımıza girdi. İlk olarak sosyal ağ sitelerinde gözlemlenen bir olguyu tanımlamak için kullanılan FOMO, dijital dünyanın hayatımızın bir parçası haline gelmesi ile borsa ve kripto piyasa gibi farklı alanlarda da görülmeye başlandı.
Kaçırma korkusu olarak tanımlayabileceğimiz FOMO, aslında insanların sosyal bağlantılar kurması ve yeni şeyler deneyimlemesı için uyarıcı bir his. Tabii ki dozunda yaşandığı müddetçe. Çünkü yoğun şekilde kaçırma korkusuna sahip olan bir kişinin hem davranışsal hem de duygusal açıdan olumsuz durumlar yaşaması mümkün.
FOMO kavramının popüler hale gelmesi, sosyal medya kullanımının artmasıyla doğru orantılı. Sosyal medyada maruz kaldığımız başkalarının hayatlarına dair bilgi yoğunluğu, farklı kişilerin hayatları ile kendi hayatımızı kıyaslamanın ve sürekli olarak fırsatları kaçırma hissine kapılmanın en büyük nedeni.
Ancak FOMO’yu ortaya çıkaran en büyük sebep sosyal medya olsa da nedenler sadece bununla sınırlı değil. Toplumsal baskı ve ani değişimler de kaçırma korkusunun daha yoğun yaşanmasına neden oluyor. Bu nedenle anlık değişimlerin ve dalgalanmaların yaşandığı borsa ve kripto piyasasında da bu kavramın popüler olması oldukça doğal.
Borsa ve kripto piyasası açısından bakacak olursak yatırımcılar, daha iyi bir fırsatı kaçırma korkusu ile hareket ederek kâr etmek yerine zarar edebiliyor. Çünkü biliyoruz ki bu piyasada varlıklar hızla değer kazandığı gibi aynı hızla değer de kaybedebilir. Ancak hızla değer kazanan bir varlık, yatırımcıların potansiyel fırsatı kaçırma korkusuna kapılmasına neden olabilir.
Aynı zamanda sosyal medya kanallarından farklı yatırımcıların paylaştığı başarı hikayeleri de borsa ve kripto piyasası açısından FOMO’yu tetikler. Bu tetiklenmeden dolayı yatırımcılar, başkalarının başarılarına yetişme arzusu ile aceleci kararlar verebilir.
FOMO, anlamından anlaşıldığı gibi aslında bir psikolojik rahatsızlık değil, sadece insanların yaşadığı kaygı durumunu açıklayan bir kavram. Ancak FOMO’nun yoğun bir şekilde yaşanması, kişilerde depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu nedenle bir kişinin kaçırma korkusu belirtilerini fark ettiği an bu korkuyu minimum seviyeye düşürmek için önlem alması oldukça önemli. Özellikle yatırımcıların hedeflerine ulaşması ve hesapta olmayan zararlarla karşılaşmaması için kaçırma korkusunu yönetmesi şart.
“Peki, FOMO’nun etkileri nelerdir?” diye düşünüyorsan hemen kaçırma korkusuna sahip kişilerde gözlemlenen duygusal ve davranışsal değişiklikleri sıralayalım:
Her an her yerde olmaya çalışmak için aşırı planlama yapmak ve sürekli yeni gelişmeleri takip etmek
Sıklıkla fiziksel ve mental olarak yorgun hissetmek
Kaçırma hissinden ötürü sürekli olarak üzgün, endişeli ve depresif bir ruh halinde olmak
Konsantrasyon kaybı yaşamak
Tüm bu belirtiler, bir kişinin yoğun bir şekilde kaçırma korkusu yaşadığının kanıtı. Ancak asıl önemli olan belirtiler değil, FOMO’yu hissettiğin an nasıl kontrol altına alacağını bilmekten geçiyor. Çünkü FOMO’dan kaynaklı ortaya çıkan bu davranışsal ve duygusal değişimler uzun süre devam ederse kişilerin hem yanlış kararlar vermesine hem de farklı psikolojik sorunlarının oluşmasına sebep olabilir.
FOMO’yu tanıyıp ve hayatımıza etkilerini keşfettiğimize göre şimdi, kaçırma korkusu ile baş etme zamanı geldi.
FOMO ile baş etmek için tabii ki ilk olarak bu hissin farkında olmak oldukça önemli. Farkındalıktan sonra çeşitli kontrol yöntemleri ile FOMO’ya kapılmadan hareket etmek mümkün.
Özellikle finansal kararlar alırken FOMO etkisine kapılmamak, yatırım hedeflerine ulaşmak için büyük öneme sahip. Ancak hızlı değişimlerin yaşandığı borsa ve kripto piyasasında bu etkiye kapılmamak oldukça zor. Bu zorluğu başarı ile atlatmanın yolu ise aslında bilgilenmek ve maruz kaldığın bilgileri sorgulamaktan geçiyor.
Finansal kararlar alırken kaçırma korkusu ile hatalar yapmamak için şu unsurlara dikkat ederek FOMO ile baş edebilirsin:
Yatırım yapmaya başlamadan önce finansal okuryazarlığını geliştirerek piyasada karşılaşacağın fırsat ve tehditleri daha net bir şekilde anlayabilirsiniz.
Yatırımlarını bir plan çerçevesinde yaparak piyasa koşullarında değişim meydana gelse bile daha kontrollü bir şekilde ilerleyebilirsin.
Sosyal medyada yatırım konusunda sadece güvenilir hesapları takip ederek sosyal medyadaki bilgi kirliliğinden ötürü yanlış kararlar almanın önüne geçebilirsin.
Yatırımlarını değerlendirmek için düzenli bir şekilde araştırma ve analiz yapabilir, veriler yardımıyla hedeflerine daha sağlam adımlarla ulaşabilirsin.
Tüm bu FOMO ile baş etme yöntemlerinden de görüldüğü gibi FOMO’ya kapılmadan yatırımlarını değerlendirmenin yolu bilgi ve araştırmadan geçiyor. Özellikle finansal okuryazarlık konusunda kendini geliştirmen, yatırım kararlarında duygularınla değil de bilgi ile karar verebilmen için oldukça önemli.
“Peki, finansal okuryazarlık becerilerimi nasıl geliştirebilirim?” diye düşünüyorsan “Finansal Okuryazarlık Becerisini Geliştirecek 6 Kitap Önerisi” yazımızı okuyarak bu yeteneği geliştirebileceğin birbirinden keyifli ve bilgilendirici kitapları keşfedebilirsin.
