Gelecek nesiller için çevreyi ve doğal kaynakları korumak, uzun vadeli ekonomik büyüme ve istikrarı sağlamak, üretim/tüketimin negatif etkilerini azaltmak, işletmelerin ve toplulukların uzun vadeli yaşayabilirliğini sağlamak için sürdürülebilirlik olmazsa olmaz. Peki, sürdürülebilirlik nedir? Hem sürdürülebilirliğin ne olduğunu hem de bu kavram hakkındaki merak ettiklerinizi ele aldık.
Sürdürülebilirlik, gelecek nesillerin isteklerini ve ihtiyaçlarını gözetmeye, doğal kaynakları kullanırken çevre ve toplumun sağlığını koruyarak hareket etmeye denir. Üretimden tüketime her aşamada doğal dengeyi ön planda tutmayı, çevreye zarar verecek uygulamalardan kaçınmayı içerir. Bu aşamada, “Sürdürülebilir kalkınma nedir?” sorusunu ise sürdürülebilirliğin uygulanabilmesi şeklinde yanıtlayabiliriz. Özellikle şirketlerin ve geniş ölçekte devletlerin faaliyetlerine yönelik bir kavramdır.
Sürdürülebilirlik kavramı; çevre, ekonomi ve topluma dokunan tüm alanlarda kendini gösterir. Çevresel çalışmalar, doğal kaynakların korunmasını hedef alırken ekonomik çalışmalar, ekonomik büyümenin faydalı ve güçlü bir şekilde devam etmesi için çalışır. Diğer yandan sosyal çalışmalar ise toplumun sağlıklı ve adil bir şekilde gelişmesine odaklanır. Sürdürülebilir yaşamın uygulandığı alanlara bağlı olarak da bazı sürdürülebilir kavram türlerinden bahsedilebilir.
Çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik; bu kavramlar arasında en çok bilinenlerdir. Ayrıca sürdürülebilir yaşam ve sürdürülebilir kalkınma da sürdürülebilirliğin alt kavramları arasında yer alır.
Sürdürülebilir yaşam, sürdürülebilirliği sağlamak için aksiyon alınması ve bu aksiyonların yaşam biçimi haline getirilmesine denir. Yani sürdürülebilir yaşamı rehber edinmş birisi; daha az tüketiyor, atık ve kirliliği azaltmak için harekete geçiyor, yenilenebilir kaynaklar kullanıyordur. Ayrıca daha fazla geri dönüşüm için sürdürülebilirlik projeleri gerçekleştirmek de bu kapsamda ele alınır.
Sürdürülebilirlik kavramının bileşenleri; çevresel, ekonomik ve sosyal bileşenlerdir. Bu bileşenlerin nasıl ve ne konuda çalışmalar yaptığını şu şekilde açıklayalım:
Çevre odaklı sürdürülebilirlik kavramı, doğal kaynakların korunması ve çevre üzerindeki negatif etkilerin azaltılması için çalışır. Aynı zamanda atık ve kirliliği azaltmak, suyu ve enerjiyi korumak da bu amaçlar arasındadır. Ayrıca vahşi hayatı ve yaşam alanlarını korumak da çevresel sürdürülebilirlik çalışmaları arasında yer alır. Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak için yapılabileceklerden bazıları şunlardır:
⦁ Karbon ayak izini azaltmak: Enerji tasarruflu cihazlar kullanabilir, ağaç dikebilir, ormanları koruyabilir ve ulaşım yöntemlerinde emisyonu azaltabilirsin. Mesela araba paylaşımı yapmak, bisiklete binmek ve toplu taşıma kullanmak bunlara örnek olabilir.
⦁ Atık oluşumunu en aza indirilmek: Kağıt, plâstik ve metalleri geri dönüştürebilir, sıfır atık girişimlerine destek verebilirsin.
⦁ Doğal yaşam alanlarını korumak: Nesli tükenmekte olan türleri korumak için çalışmalar yapabilir, sulak alanların veya diğer önemli ekosistemlerin korunmasını sağlayabilir ve korumacı tarım uygulamalarına destek olabilirsin.
⦁ Yenilenebilir kaynakları kullanmak: Fosil yakıtlar yerine biyokütle yakıtları kullanmayı, enerji tasarruflu binalarda yaşamayı tercih edebilirsin.
Ekonomik hareketliliğin ve istikrarın sağlanması, ekonomik sürdürülebilirlik çalışmaları kapsamındadır. Ekonomik sürdürülebilirlik çalışmaları; sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmeyi, gelirdeki eşitsizliği en aza indirmeyi, tüm insanlar için temel kaynaklara ve hizmetlere erişimi sağlamayı içerir. Ekonomik sürdürülebilirliğe ulaşmak için yapılabileceklerden bazıları şunlardır:
⦁ **Yenilikçi teknolojileri desteklemek:**Tüketimi azaltan, enerji dağıtımının verimliliğini, güvenilirliğini ve sürdürülebilirliğini sağlayan akıllı şebeke sistemlerini kullanabilirsin.
⦁ Enerjiyi verimli kullanmak: Enerji tasarrufu sağlayan teknolojilere yatırım yapabilirsin. Böylece enerji kullanımını azaltabilir ve tükettiğin enerjiyi daha verimli hale getirebilirsin.
Toplumsal ve kültürel refahı ele alan sosyal sürdürülebilirlik kavramı; yoksulluk, eşitsizlik ve insan hakları konularıyla yakından ilgilidir. Sosyal sürdürülebilirlik; eğitim, sağlık ve istihdamda eşitliği sağlamayı, güçlü toplulukların gelişimini desteklemeyi içerir. Sosyal sürdürülebilirliği sağlamak için şunlar yapılabilir:
⦁ Fırsat eşitliğinin teşvik etmek: Irk, cinsiyet veya sosyal ve ekonomik statüden bağımsız olarak herkes için eşit yaşamayı hedefleyen girişimleri destekleyebilirsin. Bu destek, bir kuruluş veya proje için olabilir.
⦁ İşçilere adil ücret ödemeyen firmalara karşı olmak: Adil ticaret ilkelerini izleyen işletmeleri destekleyebilirsin.
Bu bileşenler arasında dengenin kurulması ve her birinin sürdürülebilir şekilde gerçekleştirilmesi, sürdürülebilirliğin amaçlarına ulaşmak için oldukça önemlidir.
Sürdürülebilirliğin boyutları, sürdürülebilirliğin bileşenleri ile aynıdır. Yani çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlar burada da karşımıza çıkıyor.
Sürdürülebilirlik; var olan kaynakların korumayı ve bu sayede gelecek kuşaklara verimli, yaşanılabilir bir dünya bırakmayı hedefer. Bu nedenle sürdürülebilirlik çalışmaları hem şimdinin hem gelecek nesillerin sağlığını korumayı, refah seviyesini artırmayı hedefler.
Sürdürülebilirlik çalışmalarının artması ve sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi, gelecek nesillere yaşanılabilir bir dünya bırakmak için önemlidir. Öte yandan hâlihazırda var olan iklim değişikliği ve hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği gibi çevre kirlilikleri ile ormansızlaşma, aşırı avlanma gibi çevre sorunlarının durdurulabilmesi de sürdürülebilirliğin sağlanmasıyla mümkündür. Tüm bunlar da sürdürülebilirliği önemli kılan nedenlerdendir.
Hangi alanda sürdürülebilirlik sağlanmaya çalışılıyor olursa olsun, sürdürülebilirliğin sağlanmasının en önemli noktası, bu kavramı bir yaşam tarzı haline getirmek ve aksiyona geçmektir. Bunun için en büyük adımı ise günlük hayatta ve iş hayatında yapılabilecek değişikliklerle atmak mümkün.
