Katılım Endeksi Nedir? Katılım Endeksi ile İlgili Bilmeniz Gerekenler
Borsa endeksleri, birden fazla şirketin hisse senetlerini içerir ve piyasanın durumu için de anlaşılabilir bir göstergedir. Fakat her endeks her yatırımcı için uygun değildir. Bu nedenle borsalarda farklı içeriklere sahip endeksler oluşturulur. Katılım endeksi de bunlardan biridir. Katılım esasına göre yatırım yapmak isteyenlere hitap eden katılım endeksi nedir ve nasıl hesaplanır, yakından bakalım.
Katılım Endeksi Nedir?
Katılım endeksi; katılım bankacılığı ve faizsiz yatırım anlayışına uygun şirketlerin hisse senetlerini içeren, Borsa İstanbul (BIST) tarafından oluşturulan bir borsa endeksidir. Katılım bankacılığı ve yatırımcılığı, İslami ticaret standartlarına göre yapılır. Dolayısıyla katılım endeksi de bu ticari yolu izleyen şirketleri içerir. Söz konusu içerik ise endeks dönemlerine göre değişir.
Sadece Türkiye’deki Borsa İstanbul’da değil, yabancı piyasalarda da katılım endeksleriyle karşılaşmak mümkündür. BIST piyasalarında ise farklı katılım endeksi türleri mevcuttur. Borsa İstanbul’daki katılım endeksi türleri şunlardır:
⦁ BIST Katılım 30 Endeksi (XK030)
⦁ BIST Katılım 50 Endeksi (XK050)
⦁ BIST Katılım 100 Endeksi (XK100)
⦁ BIST Katılım Tüm Endeksi (XKTUM)
⦁ BIST Sürdürülebilirlik Katılım Endeksi (XSRDK)
⦁ BIST Katılım Temettü Endeksi (XKTMT)
Katılım Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Katılım endeksi hesaplamasında ilk olarak endekse dahil edilmiş olan şirketlerin hisse senetleri dikkate alınır. Yatırımcılık açısından stratejik önem taşıyan bu hesaplamadaki katılım endeksi hisselerinin değerlemeleri ise belirli kriterler ve analizler doğrultusunda belirlenir. Endeksteki şirketlerin piyasa performansı, mali sağlamlığı, piyasa kapitalizasyonu ve hisse senedi ağırlığı da hesaplamayı etkileyen diğer faktörlerdir.
Katılım endeksi dahilindeki şirketler ve hisse senetleri, Mayıs - Eylül ve Ekim - Nisan aylarındaki endeks dönemleri dolduğunda yeni değerlemeye tabi tutulur. Yani hisse senetleri, 6 ayda bir yeniden hesaplanır.
Katılım Endeksi Hangi Kriterlere Göre Belirlenir?
Katılım endeksi kriterlerinin başında, hisse senedi sahibi şirketin katılım finans uygunluğu gelir. Dini değerlere aykırı iş modeli ve dinen yasaklanmış ürünlerin üretimini veya ticaretini yapan firmalar bu endeksin dışında tutulur. Katılım endeksi belirlenme sürecinde BIST ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği bünyesindeki Danışma Kurulu üyeleri birlikte çalışır.
Katılım endeksine girmek isteyen şirketten KAFİF belgesini yani Katılım Finans İlkeleri Bilgi Formu’nu doldurması istenir. Ardından endekse dahil edilecek şirketin Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardına uyumluluğu araştırılır. Değerlendirme ise Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Belirlenmesinde Esas Alınacak Rehber referans alınarak yapılır.
Endekse dahil edilecek şirketin sadece kendi hizmet kapsamı değil, iş ortakları da dikkate alınır. Katılım esasına göre ticaret yapan bir şirketin katılım finans ilkelerine uymayan bir kuruma borcu olması, endekse girmesine engeldir. İlkelere uygun olmayan borç tutarının şirketin piyasa değerinin %30’undan az olması durumunda ise ilgili şirket, Danışma Kurulu kararı ile endekse dahil edilebilir.