Bir kişinin elde ettiği kazançlardan veya ekonomik faaliyetlerden kesilen farklı vergi türleri ile karşılaşmak mümkün. Bunlardan biri de gelir vergisi. “Ne kadar gelir vergisi ödemem gerekli?” diye merak ediyorsan da bu sorunun cevabı hem güncel gelir vergisi dilimlerine hem de kazancına bağlı.
O halde gel, gelir vergisi ile ilgili tüm detayları ve 2024 gelir vergisi dilimlerini incelemeye başlayalım.
Bir kişinin elde ettiği kazançtan kesilen bir vergi türü olan gelir vergisi, gelir dilimine bağlı olarak belirlenen orana göre kesilir. Gelir dilimine göre belirlenen vergi oranlarına da gelir vergisi dilimleri denir.
Gelir vergisi dilimleri her sene güncellenir. Bu nedenle bir kişinin kazancından dolayı ödeyeceği gelir vergisini hesaplaması için güncel gelir vergisi tarifesini bilmesi oldukça önemli. “Peki, kimler gelir vergisi ödemekle yükümlüdür?” diye düşünüyorsan da bu sorunun cevabı için bu vergi türünün tüm detaylarının belirlendiği Gelir Vergisi Kanunu’na bakmakta fayda var.
Kanunda da belirtildiği gibi ticari, zirai, ücret veya gayrimenkul fark etmeksizin kazanç elde eden herkes elde ettiği bu gelir üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Buna ek olarak kişinin Türkiye’de ikamet ediyor olması gerekir. Ayrıca kişi, Türkiye’de tam zamanlı ikamet etmiyor olsa bile eğer 6 aydan fazla Türkiye’de kalıyor veya dar mükellefiyet durumu varsa gelir vergisi ödemelidir.
“Peki, 2024 gelir vergisi dilimleri nedir?” diyorsan gel, güncel gelir dilimlerini ve vergi oranlarını inceleyelim.
30 Aralık 2023 tarihli ve 32415 sayılı Resmî Gazete 2. Mükerrer’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği ile güncellenen 2024 yılı gelir vergisi oranları şu şekilde:
| Gelir Vergisi Dilimi | Vergi Oranı |
|---|---|
| 110.000 TL’ye kadar | %15 |
| 230.000 TL’nin 110.000 TL tutarından 16.500 TL, fazlası için | %20 |
| 580.000 TL’nin 230.000 TL’si için 40.500 TL ( ücret gelirlerinde 870.000 TL’nin 230.000 TL’si için 40.500 TL), fazlası | %27 |
| 3.000.000 TL’nin 580.000 TL’si için 135.000 TL, (ücret gelirlerinde 3.000.000 TL’nin 870.000 TL’si için 213.300 TL), fazlası | %35 |
| 3.000.000 TL den fazlasının 3.000.000 TL’si için 982.000 TL, (ücret gelirlerinde 3.000.000 TL’den fazlasının 3.000.000 TL’si için 958.800 TL), fazlası | %40 |
Yukarıdaki tabloda yer alan gelir dilimine bağlı olarak uygulanacak vergi oranlarına göre ödenmesi gereken gelir vergisi tutarı hesaplanabilir. Örneğin yıllık ticari kazancı 360.000 TL olan bir kişiyi ele alalım. Yıllık kazancına göre bu kişi %20’lik vergi dilimine girer. Buna göre gelir vergisi hesaplaması şu şekilde yapılabilir:
Yıllık gelirin 110.000 TL’ye kadar olan kısmı için gelir vergisi tutarı 16.500 TL’dir.
Gelirin 110.000 TL’yi aşan kısmı için de %20 vergi oranı üzerinden hesaplama yapılır. %20 üzerinden hesaplama yapılacak tutar ise 360.000 TL - 110.000 TL = 250.000 TL’dir.
Buna göre 250.000 TL’nin gelir vergisi 250.000 TL x 0,20 = 50.000 TL olur.
Kişinin yıllık kazancına göre ödenmesi gereken toplam gelir vergisi tutarı, 50.000 TL + 16.500 TL = 66.500 TL olarak hesaplanır.
Kısacası gelir vergisi hesaplamasında önemli olan, elde edilen toplam kazanç üzerinden tutara göre gelir vergisi oranlarına bağlı olarak hesaplama yapmak.
Ancak ücretli bir çalışanın ücretine göre gelir vergisi tutarı, kümülatif yani toplam gelir vergisi matrahına göre belirlenir. Bunun için çalışanların gelirlerine bağlı vergi oranı, kümülatif gelir vergisi matrahı arttıkça yıl boyunca artar. Örneğin ocak ayında hesaplanan gelir vergisi matrahı, şubat ayındaki hesaba eklenerek gelir vergisi matrahı hesaplaması devam eder. Her yeni ay, önceki orana ekleneceği için de çalışanın kümülatif gelir vergisi matrahı artar. Buna bağlı olarak da toplam tutar artacağı için gelirine bağlı vergi oranı da değişir.
Gelir vergisi, her türlü kazançtan kesilen bir vergi türü olduğu için çalışanların maaşı da gelir vergisine tabidir. Bu nedenle bir işveren çalışanlarına ödeme yaparken bu ödeme, çalışanların kazancı olduğu için gelir vergisi de ödemek durumundadır.
Burada merak edilen konu ise çalışanların kazancı üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisini kimin ödediğidir. Şöyle ki çalışanların gelirine yönelik ödenmesi gereken gelir vergisi, çalışanın brüt maaşı üzerinden kesinti yapılarak işveren tarafından çalışan adına ödenir. Bu vergi kesintisi ise çalışanın brüt maaşı üzerinden her ay yapılır. Yapılan bu kesintiler neticesinde gelir vergisi ödeme dönemlerinde de beyanname verilerek ödenmesi gereken tutar, işveren tarafından ödenir.
Her vergi türünde olduğu gibi gelir vergisinin de belirli bir ödeme zamanı bulunur. Bu zamana göre gelir vergisi iki taksit halinde ödenir.
İki taksitle ödenen gelir vergisinin ilk taksidinin mart ayının sonuna kadar, ikinci taksidinin ise temmuz ayının sonuna kadar ödenmesi gerekir. Ancak elde edilen gelir, sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa ödeme zamanı değişir. Böyle bir durumda ilk taksit şubat ayının sonuna kadar, ikinci taksit ise haziran ayının sonuna kadar ödenir.
Tabii ki ödeme yapmak için öncelikle mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gelir vergisi beyannamesini sunması gerekir. Bu beyanname ile gelir vergisi, vergi dairesine ödenebilir. Ayrıca gelir vergisi ödemesi, bankalar aracılığıyla da yapılabilir.
Kısacası gelir vergisi; ticari, zirai ve ücret fark etmeksizin kazanç elde eden herkesi ilgilendiren bir konu. Özellikle maaşlı çalışanların, maaş hesaplamasında gelir vergisi ve diğer vergi kesintilerine dikkat etmeleri oldukça önemli.
“Peki, bir çalışanın maaşından başka hangi vergi kesintileri olur?” diye merak ediyorsan da brüt maaş ve net maaş kavramları ile tanışmanın zamanı geldi. Maaş hesaplaması için temel olan bu iki kavram hakkında detaylı bilgi almak ve bir çalışanın maaşı üzerinden yapılan diğer kesintileri öğrenmek için “Brüt Maaş Nedir? Net Maaş Nasıl Hesaplanır?” yazımızı okuyabilirsin.
